Proch nitrocelulozowy, znany również jako proch bezdymny, został wynaleziony niezależnie przez kilku naukowców. Kluczowe postaci w jego rozwoju to:
Christian Friedrich Schönbein
Niemiecki chemik, który odkrył nitrocelulozę w 1846 roku. Jego prace dotyczące obróbki celulozy kwasem azotowym były podstawą do rozwoju nowych rodzajów prochu.
Paul Vieille Francuski chemik, który w 1884 roku opracował stabilną formę bezdymnego prochu, znaną jako “Poudre B”. Jego wynalazek był przełomem w dziedzinie amunicji i miał znaczący wpływ na rozwój broni palnej.
Alfred NobelSzwedzki inżynier i wynalazca, znany przede wszystkim z wynalezienia dynamitu. Nobel również przyczynił się do rozwoju prochu nitrocelulozowego, pracując nad stabilizacją i poprawą jego właściwości.
Rozwój prochu nitrocelulozowego był kluczowym momentem w historii technologii wojskowej, ponieważ umożliwił produkcję amunicji znacznie bardziej skutecznej niż dotychczasowe rodzaje prochu.
Proch nitrocelulozowy*, znany również jako bezdymny proch, to rodzaj materiału wybuchowego składającego się z azotanu celulozy (nitrocelulozy). Jest on używany jako propellant w amunicji strzeleckiej oraz w niektórych rodzajach materiałów pirotechnicznych.
W przeciwieństwie do tradycyjnego czarnego prochu, który jest mieszaniną siarki, węgla i saletry, proch nitrocelulozowy nie wytwarza znacznej ilości dymu po spaleniu, stąd nazwa “bezdymny”. Został wynaleziony pod koniec XIX wieku i od tamtej pory zrewolucjonizował projektowanie amunicji i broni, pozwalając na wyższą prędkość pocisku, większą precyzję i mniejszą widoczność strzelca na polu bitwy.
*Nitroceluloza, znana również jako celuloza azotowa, powstaje w wyniku nitracji celulozy, która jest naturalnym polimerem występującym w ścianach komórkowych roślin. Proces nitracji polega na reakcji celulozy z mieszaniną kwasu azotowego i kwasu siarkowego.
Skład chemiczny nitrocelulozy zależy od stopnia nitracji, czyli ilości grup azotowych przyłączonych do cząsteczki celulozy. Podstawowe składniki to:
Kwas siarkowy (H₂SO₄): Działa jako katalizator w procesie nitracji, zwiększając efektywność reakcji.
Celuloza: Organiczny polimer, główny składnik ścian komórkowych roślin.
Kwas azotowy (HNO₃): Reaguje z celulozą, wprowadzając grupy nitrowe (NO₂) do struktury celulozy.
W wyniku nitracji, grupy hydroksylowe (-OH) w cząsteczce celulozy są zastępowane przez grupy nitrowe, tworząc nitrocelulozę. Stopień nitracji i liczba wprowadzonych grup nitrowych wpływają na właściwości nitrocelulozy, w tym na jej stabilność, wrażliwość na temperaturę i właściwości wybuchowe. Nitroceluloza o wysokim stopniu nitracji jest bardziej wybuchowa i znajduje zastosowanie w produkcji prochu bezdymnego oraz innych materiałów wybuchowych. Nitroceluloza o niższym stopniu nitracji jest stosowana w produkcji
