Szybkość spalania prochu (czyli jego szybkość reakcji spalania) ma ogromne znaczenie w zastosowaniach cywilnych i wojskowych. Prochy dzielą się na kilka rodzajów, z różnymi szybkościami spalania, co wpływa na ich zastosowanie w różnych rodzajach broni i amunicji.
1. Proch czarny
Skład: Węgiel drzewny, siarka i azotan potasu.
Szybkość spalania: Proch czarny spala się gwałtownie, ale jego wydajność energetyczna jest niższa niż w nowoczesnych prochach.
Zastosowanie: Historycznie stosowany w broni palnej, fajerwerkach, armatach. Obecnie używany głównie w pirotechnice i rekonstrukcjach historycznych.
2. Proch bezdymny
Rodzaje:
Jednoskładnikowy: Zawiera nitrocelulozę.
Dwuskładnikowy: Zawiera nitrocelulozę i nitroglicerynę.
Trzyskładnikowy: Zawiera nitrocelulozę, nitroglicerynę i nitroguanidynę.
Szybkość spalania: Prochy bezdymne spalają się znacznie efektywniej i czyściej niż proch czarny. Ich szybkość spalania zależy od składu i przeznaczenia (szybsze dla broni krótkiej, wolniejsze dla karabinów).
Zastosowanie: Używane w nowoczesnej amunicji do karabinów, pistoletów oraz artylerii.
Klasyfikacja według szybkości spalania
Szybkie spalanie: Stosowane w mniejszych nabojach, gdzie ciśnienie musi szybko osiągnąć szczyt. Idealne do broni krótkiej i małych kalibrów.
Średnie spalanie: Zrównoważone prochy używane w wielu nabojach karabinowych i pistoletowych.
Wolne spalanie: Stosowane w broni dużego kalibru, jak karabiny i artyleria, gdzie proch spala się stopniowo, zapewniając bardziej równomierne przyspieszenie pocisku.
Szybkość spalania prochu zależy od jego wielkości ziaren, powłok oraz dodatków, co wpływa na sposób zapłonu i generowane ciśnienie.
Kalibry i stosowany proch.
Oto przykłady różnych kalibrów karabinowych, z podziałem na rodzaje prochu bezdymnego według szybkości spalania:
1. Prochy o szybkim spalaniu
Kalibry pistoletowe i karabinowe:
9mm Parabellum: Kaliber stosowany w wielu pistoletach i karabinkach. Potrzebuje prochu o szybkim spalaniu, aby uzyskać odpowiednią prędkość początkową w krótszych lufach.
.45 ACP: Wymaga podobnego rodzaju prochu jak 9mm, ponieważ strzelany jest z broni krótkiej i potrzebuje szybkiego wzrostu ciśnienia.
2. Prochy o średnim spalaniu
Kalibry karabinowe:
.223 Remington/5.56 NATO: Stosowany w karabinach typu AR-15 i broni wojskowej, jak np. M16. Proch musi mieć średnią szybkość spalania, aby równoważyć prędkość i ciśnienie w lufie o średniej długości.
.308 Winchester/7.62 NATO: Proch o średniej prędkości spalania jest idealny do tej amunicji używanej w karabinach szturmowych i snajperskich.
3. Prochy o wolnym spalaniu
Kalibry karabinowe dużego kalibru:
.300 Winchester Magnum: Ten kaliber stosuje wolno spalający się proch, aby zapewnić równomierny przyrost ciśnienia na długim dystansie, co jest kluczowe dla precyzyjnego strzelania na duże odległości.
.338 Lapua Magnum: Używany w dalekosiężnych karabinach snajperskich, wymaga wolno spalającego się prochu, który maksymalizuje prędkość pocisku przy jednoczesnym utrzymaniu kontrolowanego ciśnienia w długiej lufie.
Każdy z tych kalibrów wymaga innej charakterystyki prochu, aby zoptymalizować balistykę pocisku i zapewnić odpowiednią prędkość początkową oraz ciśnienie w lufie.
Przykłady jednych z najpopularniejszych w Polsce prochów.
Przykłady prochów według szybkości spalania, produkowanych przez firmy Reload Swiss (RS) i Vihtavuori, które są popularne w Polsce:
1. Prochy o szybkim spalaniu
RS12 (Reload Swiss): Jest to szybki proch, idealny do kalibrów pistoletowych, takich jak 9mm Luger czy .38 Special.
Vihtavuori N310: Jeden z najszybszych prochów od Vihtavuori, używany w kalibrach pistoletowych, takich jak .45 ACP i 9mm.
2. Prochy o średnim spalaniu
RS40 (Reload Swiss): Proch o średniej prędkości spalania, stosowany w popularnych kalibrach karabinowych, takich jak .223 Remington i .308 Winchester.
Vihtavuori N140: Bardzo popularny proch w karabinach typu .308 Winchester oraz .223 Remington, używany w strzelaniach na średni dystans.
3. Prochy o wolnym spalaniu
RS60 (Reload Swiss): Stosowany w kalibrach magnum, takich jak 6.5 Creedmoor czy .300 Winchester Magnum. Jego wolne spalanie pozwala uzyskać wysokie prędkości pocisku przy dłuższych lufach.
Vihtavuori N165: Wolno spalający się proch, idealny do kalibrów takich jak .300 Winchester Magnum czy .338 Lapua Magnum, gdzie kluczowe jest uzyskanie równomiernego ciśnienia na długim dystansie.
Te przykłady pokazują różne zastosowania prochów dla różnych kalibrów, zależnie od wymagań balistycznych oraz długości lufy.
Popularne w Polsce prochy i przybliżone ceny zakupu.
W Polsce najpopularniejsze marki prochów bezdymnych, dostępne dla strzelców sportowych i myśliwych, to głównie:
1. Vihtavuori
Fińska marka, bardzo ceniona za wysoką jakość i powtarzalność spalania. Znana jest z szerokiej gamy prochów, odpowiednich do różnych kalibrów i zastosowań.
Ceny: Zależnie od rodzaju prochu (np. N140, N150, N320), cena wynosi około 300-400 zł za 1 kg.
2. Reload Swiss (RS)
Szwajcarski producent, który zdobył popularność dzięki niezawodnym prochom o szerokim zakresie zastosowań, szczególnie w strzelectwie sportowym.
Ceny: Średnio około 300-450 zł za 1 kg, w zależności od rodzaju prochu (np. RS12, RS40, RS60).
3. Hodgdon
Amerykańska marka oferująca szeroką gamę prochów, często wybieranych przez strzelców długodystansowych oraz myśliwych.
Ceny: Zwykle wynoszą około 350-500 zł za 1 kg, w zależności od rodzaju (np. Varget, H4350).
4. Lovex
Producent z Czech, oferujący bardziej ekonomiczne opcje. Prochy Lovex są popularne wśród osób, które szukają dobrej jakości w przystępnej cenie.
Ceny: Około 250-350 zł za 1 kg.
5. Alliant
Kolejna amerykańska marka, znana z precyzyjnych prochów do strzelectwa sportowego i myślistwa.
Ceny: Około 350-450 zł za 1 kg.
Zakres cenowy:
Ceny prochów bezdymnych w Polsce zależą od producenta i rodzaju prochu, ale średnio mieszczą się w przedziale 250-500 zł za kilogram. Koszty mogą różnić się także w zależności od dostawcy oraz dostępności produktu w danym okresie.
Dostępność i ceny mogą się zmieniać, dlatego warto sprawdzać bieżące oferty u dostawców materiałów strzelniczych w Polsce, np. sklepów internetowych zajmujących się sprzedażą komponentów do elaboracji amunicji. Oczywiście proch możesz kupić jedynie osobiście z pozwoleniem na broń. Jednak da się go zamówić i odebrać u upoważnionego przedstawiciela firmy handlującej prochem w dogodnym dla wszystkich miejscu.
