Jednostka Wojskowa GROM – Historia, Dowódcy i Operacje
Powstanie i rozwój
Jednostka Wojskowa GROM (Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego) powstała 13 lipca 1990 roku jako elitarna formacja sił specjalnych, inspirowana amerykańskimi jednostkami Delta Force i Navy SEALs. Jej głównym zadaniem są operacje antyterrorystyczne, ratowanie zakładników, działania rozpoznawcze oraz walka z przestępczością zorganizowaną.
Bezpośrednim impulsem do utworzenia GROM-u była operacja „Most” (1989–1990), w ramach której Polska wspierała emigrację Żydów z ZSRR do Izraela, co wiązało się z zagrożeniem terrorystycznym. W wyniku tych wydarzeń uznano, że Polska potrzebuje własnej jednostki specjalnej zdolnej do błyskawicznego reagowania na kryzysy.
Założenie jednostki zainicjował ówczesny minister spraw wewnętrznych, gen. Czesław Kiszczak, przy wsparciu premiera Tadeusza Mazowieckiego. Pierwszym dowódcą GROM-u został płk Sławomir Petelicki, który odegrał kluczową rolę w formowaniu jednostki i szkoleniu jej operatorów.
Dowódcy JW GROM
Pierwszym dowódcą GROM-u był płk Sławomir Petelicki, który kierował jednostką od jej powstania w 1990 roku do 1995 roku. Następnie dowodzenie przejął płk Marian Sowiński (1995–1997), po czym ponownie na stanowisko powrócił Petelicki (1997–1999). W kolejnych latach jednostką kierowali m.in. płk Zdzisław Żurawski (1999–2000), płk Roman Polko (2000–2004), płk Tadeusz Sapierzyński (2004–2006) i gen. bryg. Roman Polko (2006).
W latach 2006–2023 stanowisko dowódcy GROM-u obejmowali kolejno: płk Andrzej Kurkowicz, płk Piotr Patalong, płk Jerzy Gut, płk Dariusz Zawadka, płk Piotr Gąstał, płk Robert Kopacki, płk Mariusz Pawluk oraz płk Grzegorz Mikłusiak. Obecnie, od marca 2023 roku, obowiązki dowódcy pełni płk Grzegorz Gers.
Najważniejsze operacje JW GROM
GROM brał udział w wielu operacjach bojowych i misjach międzynarodowych, z których część jest objęta tajemnicą. Poniżej znajdują się niektóre z najważniejszych operacji, w których uczestniczyli operatorzy tej jednostki.
- Operacja „Most” (1990–1992) – ochrona transportów Żydów emigrujących z ZSRR do Izraela przed zagrożeniami terrorystycznymi.
- Operacja „Uphold Democracy” (1994) – misja stabilizacyjna w Haiti, mająca na celu przywrócenie demokratycznie wybranego rządu.
- Misja UNTAES (1996) – działania w ramach Tymczasowej Administracji ONZ na terenach byłej Jugosławii, m.in. aresztowanie Slavko Dokmanovicia.
- Operacja w Kosowie (1999) – ochrona polskich dyplomatów i wsparcie operacji pokojowych NATO.
- Wojna w Afganistanie (od 2001 roku) – udział w misjach bojowych i szkoleniowych w ramach operacji ISAF, współpraca z jednostkami amerykańskimi.
- Wojna w Iraku (od 2003 roku) – działania bojowe, zabezpieczanie infrastruktury strategicznej, walka z terrorystami.
- Operacje antypirackie (lata 2000) – udział w zwalczaniu piractwa morskiego na wodach Rogu Afryki.
- Ewakuacja z Afganistanu (2021) – wsparcie operacji ewakuacyjnej po przejęciu władzy przez talibów.
Struktura i szkolenie
Selekcja do JW GROM jest jedną z najtrudniejszych na świecie, wzorowaną na procedurach stosowanych przez Delta Force oraz SAS. Kandydaci przechodzą rygorystyczne testy fizyczne i psychologiczne, po czym są poddawani specjalistycznym szkoleniom obejmującym:
- walkę wręcz (techniki Krav Maga, CQB – walka w terenie zurbanizowanym),
- nurkowanie bojowe,
- skoki spadochronowe HALO/HAHO (wysokościowe techniki desantowe),
- operacje snajperskie,
- medycynę pola walki.
Operatorzy GROM-u korzystają z nowoczesnego uzbrojenia, w tym karabinów HK416, HK MP5, pistoletów Glock oraz zaawansowanych systemów noktowizyjnych.
Symbolika i tradycja
Motto JW GROM to „Siła i Honor”, a symbolem jednostki jest orzeł i błyskawica, nawiązujące do Cichociemnych – elitarnych polskich komandosów z czasów II wojny światowej. Orzeł symbolizuje dumę i tradycję wojskową, natomiast błyskawica odnosi się do szybkości i skuteczności działania.
GROM na tle światowych jednostek specjalnych
JW GROM jest powszechnie uznawany za jedną z najlepszych jednostek sił specjalnych na świecie i często porównywany do amerykańskich Navy SEALs, brytyjskiego SAS czy niemieckiego Kommando Spezialkräfte (KSK). Jego operatorzy regularnie współpracują z jednostkami NATO i biorą udział w najbardziej wymagających operacjach bojowych.
GROM to symbol polskiej siły specjalnej, a jego żołnierze należą do elity sił zbrojnych, gotowi działać w najtrudniejszych warunkach i w najbardziej wymagających misjach na świecie.
Fot. Jw Grom, archiwum
